
Hoạt động kinh doanh trên nền tảng số như YouTube, TikTok, Facebook, Shopee, Lazada… đang phát triển mạnh mẽ, tạo ra nguồn thu lớn cho cá nhân và doanh nghiệp. Tuy nhiên, điều này cũng đặt ra thách thức trong quản lý thuế, chống gian lận và bảo vệ người tiêu dùng. Nhằm giải quyết vấn đề này, Dự thảo Nghị định về Kinh tế số (2025) đang được xây dựng với nhiều quy định mới quan trọng.
1. Phân loại & Quản lý Sàn TMĐT theo Mức độ rủi ro
Áp dụng phân loại dựa trên quy mô và tính chất hoạt động: Sàn TMĐT "rủi ro cao" (quy mô lớn, xử lý >1 triệu giao dịch/tháng): Yêu cầu đăng ký với Bộ Công Thương, tuân thủ quy định nghiêm ngặt về bảo mật, minh bạch thuật toán.
Sàn TMĐT đặc thù (sàn giao dịch sản phẩm số, NFT, dịch vụ tài chính): Phải có cơ chế xác thực người bán 2 lớp.
2. Bắt buộc Minh bạch Thuật toán & Xếp hạng Sản phẩm
Sàn TMĐT phải công khai tiêu chí xếp hạng sản phẩm, không ưu tiên sản phẩm của chính sàn.
Cấm sử dụng thuật toán gây phân biệt đối xử về giá cả, dịch vụ dựa trên lịch sử mua hàng.
3. Bảo vệ Người tiêu dùng (NTD) Tăng cường
- Cơ chế hoàn tiền tự động: Áp dụng khi sản phẩm không đúng mô tả, giao hàng chậm >7 ngày.
- Xử lý tranh chấp trực tuyến bắt buộc: Sàn phải cung cấp nền tảng giải quyết tranh chấp trong 48 giờ.
- Quyền được "quên" dữ liệu: NTD yêu cầu xóa dữ liệu cá nhân sau khi hủy tài khoản.
4. Quản lý Sản phẩm Số & Dịch vụ TMĐT Mới
NFT và tài sản số: Xác định rõ trách nhiệm sàn TMĐT trong việc xác minh bản quyền, chống rửa tiền.
Dịch vụ TMĐT xuyên biên giới: Sàn nước ngoài (Amazon, Alibaba...) phải đặt văn phòng đại diện tại Việt Nam hoặc chỉ định đại lý pháp lý.
5. Chống Gian lận & Tin giả
- Xác thực người bán bằng CCCD/CMND điện tử cho tài khoản kinh doanh.
- Hệ thống cảnh báo sản phẩm giả mạo: Dùng AI để quét mô tả, hình ảnh sản phẩm nghi vấn.
- Xử lý tin giả: Sàn phải gỡ bỏ thông tin sai lệch trong vòng 3 giờ sau khi báo cáo.
6. Kết nối Dữ liệu với Cơ quan Thuế & Hải quan
Tự động hóa kê khai thuế: Dữ liệu giao dịch trên sàn TMĐT được đồng bộ trực tiếp với Tổng cục Thuế.
Chống hàng lậu: Sàn phải xác minh nguồn gốc sản phẩm nhập khẩu qua mã vận đơn điện tử.
7. Khuyến khích TMĐT Nông thôn & Doanh nghiệp nhỏ
Miễn phí đăng ký tài khoản kinh doanh cho hộ gia đình, hợp tác xã tại vùng sâu, vùng xa.
Ưu tiên hiển thị sản phẩm OCOP, đặc sản địa phương trên sàn TMĐT quốc gia.
8. Xử phạt Vi phạm Tăng nặng
Phạt tiền tới 8% doanh thu/năm với sàn TMĐT vi phạm quy định bảo mật dữ liệu.
Cấm hoạt động 6-12 tháng nếu để xảy ra gian lận quy mô lớn.