1. Xác định loại và số lượng cấu kiện cần sử dụng thép
Bước đầu tiên trong việc tính toán thép là xác định rõ số lượng và loại cấu kiện sẽ cần đến vật liệu này. Mỗi hạng mục công trình sẽ sử dụng những loại thép khác nhau: thép tròn, thép vằn, thép hình H, I, hoặc thép tấm...
Các bước cụ thể:
Phân tích bản vẽ kết cấu kỹ thuật (kết cấu móng, cột, dầm, sàn...) để biết vị trí và khối lượng thép yêu cầu.
Lập bảng thống kê thép cho từng cấu kiện (có thể dùng phần mềm như AutoCAD, Tekla, hoặc thủ công theo bản vẽ).
Chia theo đường kính (D10, D12, D16...) hoặc chủng loại thép để dễ tính toán và đặt hàng.
Lưu ý yếu tố hao hụt (thường cộng thêm 3–5%) để tránh thiếu thép khi thi công thực tế.
2. Tính khối lượng thép dựa theo công thức tiêu chuẩn
Sau khi đã biết chiều dài và số lượng thanh thép, bạn cần quy đổi ra khối lượng thép bằng công thức chuẩn. Việc tính toán đúng sẽ giúp bạn lên đơn đặt hàng chính xác và kiểm soát tốt vật tư.
Công thức phổ biến:
Khối lượng (kg) = [(π × D²)/4] × chiều dài (m) × 7.85
Trong đó:
D là đường kính cây thép (mm)
7.85 là trọng lượng riêng của thép (g/cm³)
Hoặc sử dụng bảng tra nhanh (áp dụng trong thực tế):
Thép D10: 0.617 kg/m
Thép D12: 0.888 kg/m
Thép D16: 1.579 kg/m
...
Ví dụ:
1 cây thép D16 dài 11.7m có khối lượng khoảng:
1.579 × 11.7 = 18.46 kg
3. Ước tính chi phí thép theo giá thị trường hiện tại
Sau khi đã tính được khối lượng thép cần dùng cho công trình, việc tiếp theo là tính chi phí vật liệu dựa vào đơn giá tại thời điểm thi công. Giá thép biến động theo thời điểm, khu vực và chủng loại, vì vậy cần lấy bảng báo giá mới nhất từ nhà cung cấp uy tín.
Cách tính chi phí:
Tổng chi phí = Tổng khối lượng × Đơn giá thép/kg
Lưu ý quan trọng:
So sánh giá từ nhiều nhà phân phối: Tránh lệ thuộc vào một nguồn.
Tính thêm chi phí vận chuyển + hao hụt (nếu có): Đặc biệt khi công trình ở vùng xa.
Lập bảng chi tiết khối lượng – đơn giá – thành tiền cho từng loại thép: Giúp kiểm soát ngân sách hiệu quả.
4. Sử dụng phần mềm dự toán để kiểm soát toàn bộ quá trình
Thay vì tính toán thủ công dễ sai lệch, bạn nên sử dụng các phần mềm hỗ trợ tính khối lượng và chi phí thép để đạt độ chính xác cao hơn. Những phần mềm này có thể tích hợp bản vẽ, dữ liệu giá cả và hỗ trợ phân tích toàn diện.
Các công cụ hữu ích:
Dự toán Eta, G8, hoặc Excel chuyên dụng: Cho phép nhập công thức tự động.
Phần mềm mô hình 3D (Tekla, Revit): Giúp bóc tách khối lượng chi tiết từ mô hình BIM.
Google Sheet chia sẻ nội bộ: Giúp đội thi công và kế toán theo dõi tiến độ và ngân sách liên tục.
